خاکشیر گیاهی است علفی یکساله یا دوساله که ارتفاع ساقه آن تا یک متر نیز میرسد. تخم این گیاه که همان خاکشیر است، ریز و کمی دراز و معمولا به دو رنگ وجود دارد: قرمز که دارای طعم کمی تلخ است و دیگری قرمز تیره.
خواص دارویی
- خاکشیر از نظر طب قدیم ایران، گرم و تر است.
- التیام دهنده زخم و جراحات است.
- خاکشیر تببُر است.
- سرخک و مخملک را دوا میکند.
- خاکشیر گرفتگی صدا را باز میکند.
- از گلها و برگهای گیاه میتوان برای رفع بیماری ناشی از کمبود ویتامین C استفاده کرد.
- از بین بردن ترشحات زنانه و آب آوردن نسوج میتوان استفاده کرد.
- دانههای خاکشیر اندکی ضدعفونی کننده و ضد کرم هستند.
- ملین و خنک کننده با آب سرد است.
- بذر آن بر میزان شهوت و میل جنسی میافزاید.
- تنظیم کننده دستگاه گوارشی بوده و ابتلاء معده را به بیماریها مرتفع میسازد.
- برای رفع بیماریهای نقرس، ورم گوش و دستگاه تناسلی مفید است.
- به عنوان خنک کننده در امراض حصبه و آبله تجویز شده است.
- خاکشیر را بکوبید، شب موقع خوابیدن، کف پا تا مچ را با آن ضماد نمایید، در تسکین و بهبود فشار خون اثر دارد.
- از دانههای خاکشیر به عنوان پادزهر به نحو زیر میتوان استفاده کرد. بزرگسالان معمولاً دانه خاکشیر را پس از پاک کردن و شستن کامل به مقدار ۱۰ تا ۲۰ گرم در آب خیسانده، صبح ناشتا با آب و عسل مخلوط و برای چند روز متوالی مینوشند.
- برای دفع کرم، سرخک، مخملک مفید است.
فواید کلیه برای کلیه:
- التهاب کلیه را برطرف میکند.
- سنگ کلیه را دفع میکند. برای دفع سنگ کلیه میتوان خارشتر، خاکشیر و ترنجبین را با هم مخلوط کرده وصبح ناشتا خورد.
فواید خاکشیر برای پوست:
- خوردن آن سبب نیکویی رنگ و رخسار میگردد. در این صورت خاکشیر را با دو برابر وزن آن، شکر مخلوط کنید و تا ده روز بخورید.
- برای برطرف کردن جوشهای صورت که به علت خوردن چربی و شیرینی زیاد ایجاد میشود باید جوشانده یک قاشق ترنجبین را با دو قاشق غذاخوری خاکشیر مخلوط کرده و هر روز صبح ناشتا به مدت دو هفته آن را میل کنید تا جوشها از بین برود.
- برای از بین بردن کهیر و التهابات پوستی از خاکشیر استفاده کنید.
- مخلوط ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر با عرق شاهتره، عرق کاسنی و عرق بیدمشک ترکیب خوبی برای درمان جوشهای صورت است. برای استفاده از این مخلوط کافی است یک استکان از هر یک از عرقهای گیاهی شاهتره، بیدمشک وکاسنی را با هم مخلوط کرده و آن را با ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر ترکیب کنید. نوشیدن این ترکیب علاوه بر آنکه جوشهای صورت را درمان میکند برای افرادی که دچار گرفتگی صدا هستند نیز موثر است. مدت درمان با این نسخه دست کم ۳ هفته است و پس از این مدت نتایج بهبود به مرور در چهره بیمار نمایان میشود.
- برای از بین بردن لکهای پوست بهویژه صورت یکی از بهترین روشها، نوشیدن خاکشیر و ترنجبین است. افرادی که از این ترکیب بهصورت روزانه و مستمر بهمدت ۳ هفته استفاده کنند بعد از مدتی با روشنی پوست و از بین رفتن لکهای صورت و پوستشان روبهرو میشوند. برای تهیه این ترکیب نیز لازم است ترنجبین را ۵ ساعت در آب بخیسانید و صاف شده آن را با ۲ قاشق خاکشیر مخلوط کرده و میل کنید.
مصرف خاکشیر در رفع دل ضعفه:
- برخی از افراد هستند که در طول روز دچار دل ضعفه میشوند. این دلضعفه ممکن است در طول روزهای گرم تابستان یا در ایام ماه رمضان به سراغ افراد مختلف بیاید.برای پیشگیری از بروز این دلضعفه کافی است، خاکشیر و آب عسل را با هم ترکیب کرده و میل کنید. برای تهیه آب عسل باید یک لیتر آب و یک کیلو عسل را با هم بجوشانید. بعد از مدتی که این ترکیب جوشید کفی روی آن تشکیل میشود که باید از دیگر مواد موجود در ظرف جدا شود. مابقی مواد همان ترکیبی است که برای بهبود دلضعفه و پیشگیری از بروز آن مصرف میشود. اگر چه عسل با حرارت، برخی از ویتامینها و مواد مغذی خود را از دست میدهد اما در عین حال مواد مفیدی در آن باقی میماند که برای درمان دلضعفه بسیار مناسب است.
فواید خاکشیر در رفع اسهال:
- ابتلا به اسهال در فصل تابستان یکی از اختلالاتی است که در کودکان بسیار شایع است. درمانگران طب سنتی ایران برای درمان این مشکل، دارویی را تجویز میکنند که در تمامی خانهها امکان تهیه و مصرف آن وجود دارد. برای تهیه این دارو کافی است خاکشیر را بو داده و آن را با آب و عسل مخلوط کنید و به بیمار بدهید. این ترکیب را متناسب با سن بیمار، هر ۲ ساعت یک بار برای او تجویز میکنند. میزان مصرف این مخلوط از یک قاشق غذاخوری تا یک سوم استکان برای خردسالان تجویز شده است.
- مصرف خاکشیر در رفع اسهال روده و خونی موثر است.
- برای اسهال ساده کودکان شیرخوار اثر دارد. بدین منظور میتوان مقدار یک قاشق غذاخوری خاکشی پاک کرده را در ظرفی ریخته بر روی آتش ملایم به هم بزنند تا خاکشیر بو داده شود و سپس کمی آب و عسل به آن افزوده هر نیم ساعت یک قاشق چای خوری از آن را به کودک بخورانند.
مصرف خاکشیر در بارداری:
- جهت رفع یبوست در دوران بارداری، خانم های باردار میتوانند یک قاشق چایخوری خاکشیر را در یک لیوان آب جوشیده ولرم ریخته و با کمی عسل شیرین کنند و روزی ۱ الی ۲ بار مصرف کنند.
- مصرف خاکشیر در اواخر بارداری بر آماده نمودن دهانه رحم برای زایمان واژینال موثر است. لذا توصیه می گردد با توجه به اینکه مصرف خاکشیر دردوران بارداری منع مصرف ندارد در زنان باردار جهت تسهیل زایمان استفاده شود.
مصرف خاکشیر در رژیم های چاقی:
- افراد لاغر و کسانی که تمایل دارند وزن خود را بالا ببرند، میتوانند از این نسخه استفاده کنند.
- این گروه اگر خاکشیر را با شیر میل کنند میتوانند با نوشیدن این خاکشیر صبح ناشتا به درمان لاغری و افزایش وزن خود کمک کنند.
- به اعتقاد درمانگران، درصورتی که شیر تازه و طبیعی باشد میزان تاثیرگذاری این نسخه بیشتر میشود. بنابراین افرادی که به شیر طبیعی دسترسی دارند بهتر است از شیر طبیعی و روستایی استفاده کنند.
مصرف خاکشیر در شیردهی:
- مصرف زیاد خاکشیر در دوران شیردهی ممکن است سبب افزایش موقتی نفخ شکم مادر و بروز نفخ و دل درد در نوزاد شود.
نحوه مصرف
- می توانید آن را بشویید . سپس به همراه کمی شکر یا نبات در یک لیوان آب سرد بریزید و بخورید.
مضرات
- بعضی از افراد هنگامیکه خاکشیر می خورند ممکن است سردرد بگیرند اینگونه اشخاص باید خاکشیر را با کتیرا بخورند