رازک گیاهی دارویی با اثرات درمانی بی‌نظیر است، اما در مواردی مانند حاملگی، شیردهی، افسردگی و … منع مصرف آن وجود دارد.
همان طور که در مقاله قبل اشاره شد گیاه رازک خواص درمانی متعددی دارد و آسان‌ترین راه دسترسی به رازک، ماءالشعیرمی‌باشد. ذکر این نکته ضروری است که برای بهره بردن از خواص متنوع این گیاه بهتر است به عطاری‌ها سر بزنید و دمنوش این گیاه را تهیه و استفاده نمایید. نه اینکه به بهانه اینکه ماءالشعیر دارای رازک است، مصرف آن را افزایش دهید؛ زیرا ماءالشعیر علاوه بر رازک، حاوی مواد نگه‌دارنده، رنگ‌های مصنوعی و … است که مصرف بیش از حد آن‌ها عوارضی را به همراه دارد.
در این مقاله سعی داریم علاوه بر اشاره به خواص گیاه رازک شما را با اثرات جانبی مصرف بی‌رویه و بیش از حد این گیاه آشنا نماییم.
رازک و تناسب اندام
در مطالعه‌ای که بر روی موش‌ها صورت گرفت مشخص شد که عصاره رازک از افزایش وزنی که بعد از مصرف غذاهای پرچرب ایجاد می‌شود؛ پیشگیری می‌کند. در این مطالعه کاهش وزن و کاهش گلوکز ناشتا با مصرف زانتوهومول مشاهده شده است. زانتوهومول (xanthohumol) ماده شیمیایی است که از گیاه رازک گرفته می‌شود و اثرات مفیدی بر نشانگرهای سندرم متابولیک دارد و سندرم متابولیک که منجر به بیماری‌های قلبی- عروقی و دیابت می‌شود را کاهش می‌دهد. البته از طرفی این گیاه محرک اشتها است و باعث افزایش ترشحات معده، بهبود هضم، کاهش نفخ و … می‌شود.
تسکین دردهای مفصلی با رازک
آنزیم سیکلواکسیژناز، باعث بروز واکنش‌های التهابی در بیماران مبتلا به آرتریت می‌شود. داروهای بیماران مبتلا به انواع بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت روماتوئید، آرتروز، نقرس و … فعالیت آنزیم سیکلواکسیژناز را مهار می‌کنند. عصاره رازک هم مانند این داروها عمل می‌کند و بعد از سرکوب آنزیم سیکلواکسیژناز، علائم التهابی و دردهای مفصلی را کاهش می‌دهد. همین مسئله توان بالقوه رازک را برای درمان آرتریت نمایان می‌کند. تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد که اسیدهای تلخ موجود در رازک، فرآیندهای التهابی را بلوکه می‌کنند و در اثر مصرف عصاره رازک فاکتورهای التهابی و فاکتورهای نکروزکننده تومور کاهش می‌یابد.
زانتوهومول (xanthohumol) ماده شیمیایی است که از گیاه رازک گرفته می‌شود
و اثرات مفیدی بر نشانگرهای سندرم متابولیک دارد و سندرم متابولیک که منجر به بیماری‌های قلبی- عروقی و دیابت می‌شود را کاهش می‌دهد
بهبود بیماری‌های کبدی با رازک
تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد نارنجینین که ماده شیمیایی موجود در مرکبات و رازک می‌باشد، تخریب سلول‌های کبدی را محدود می‌کند. همچنین اسیدهای تلخ موجود در رازک اثرات ضد فیبروژنیک دارند و از فیبروزه و تجزیه شدن بافت‌های کبدی جلوگیری می‌کنند. در نتیجه می‌توان رازک را برای بهبود بیماری کبدی معرفی کرد.
اثرات درمانی دیگر رازک
در زیر چند مورد از اثرات گیاه رازک بر سایر بیماری‌ها تیتروار عنوان شده است:
۱. کاهش مقاومت انسولین
۲. بهبود کلسترول بالا
۳. درمان سل
۴. بهبود عفونت مثانه
۵. تسکین گرفتگی روده
۶. کاهش بیماری‌های تناسلی
طرز تهیه جوشانده رازک
جوشانده رازک را با اضافه کردن ۲ قاشق چای‌خوری از گیاه رازک به یک فنجان آب در حال جوش می‌توان تهیه نمود. این جوشانده بهتر است برای مدت ۵ دقیقه بجوشد. همچنین می‌توان این گیاه را به صورت دمنوش تهیه نمود و برای مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه تحت حرارت غیرمستقیم بخار آب قرار بگیرد و بعد از آن برای استفاده آماده است.
اثرات جانبی مصرف بی‌رویه رازک
رازک در مقادیر توصیه‌شده بی‌خطر است. البته این مسئله را مد نظر داشته باشید که مواد طبیعی همیشه بی‌خطر نمی‌باشند و مصرف کردن آن‌ها بیش از دز توصیه‌شده عوارضی را به همراه دارد. مصرف مقادیر فراوانی رازک منجر به عوارضی چون مشکلات معدی، اسهال، استفراغ و … می‌شود. همچنین مصرف رازک برای مدت زمان طولانی باعث ایجاد قرمزی بر روی پوست، التهاب پوستی، درماتیت و … می‌شود.
موارد خطر
۱. حاملگی و شیردهی: در صورتی که در دوران حاملگی یا شیردهی قرار دارید از مصرف رازک اجتناب کنید.
۲. افسردگی: در صورت ابتلا به افسردگی از مصرف گیاه رازک خودداری نمایید؛ زیرا ممکن است علائم مربوط به افسردگی را تشدید کند.
۳. جراحی: حداقل از دو هفته پیش از جراحی مصرف رازک را متوقف کنید؛ زیرا رازک ممکن است احساس خواب‌آلودگی را (بالأخص زمانی که همراه با داروهای بی‌هوشی مصرف شده باشد) در شما افزایش دهد. با افزوده شدن اثر خواب‌آور رازک به داروهای بی‌هوشی، حالت‌های خواب‌آلودگی و کسالت به طور فزاینده‌ای افزایش می‌یابد.
۴. الکل: الکل و داروهای حاوی الکل با رازک تداخل دارند. مصرف این دو با هم باعث افزایش احساس خواب‌آلودگی می‌شود.
۵. داروهای آرام‌بخش: داروهای آرام‌بخش مانند کلونازپام، دیازپام، لورازپام، فنوباربیتال، زولپیدم و …که حالت خواب‌آلودگی ایجاد می‌کنند، در صورتی که همراه با رازک مصرف شوند احساس خواب‌آلودگی را افزایش می‌دهند.