با نام علمی: Ocimum basilicum گیاهی یکساله از تیرهٔ نعناعیان است که آن را در فارسی «شاهِسپَرَم» و «شاهسپرغم» و نازبو نیز می نامند.برگهای معطرش را خام میخورند، و لعاب دانههای سیاهش برای نرم کردن دست به کار میرود. در دو نوع سبز و بنفش وجود دارد.این سبزی بیشتر به عنوان سبزی خوردن استفاده می شود. ریحان گیاهی است علفی یکساله و معطر که ارتفاع ساقه آن تا ۶۰ سانتیمتر می رسد . برگهای آن بصورت متقابل بیضوی و نوک تیز با کناره های دندانه دار می باشد . گل های آن معطر و کوچک به رنگهای سفید، قرمز و گاهی بنفش مشاهده می شود . تخم آن سیاه و ریز است . برگ ریحان و سرشاخه های جوان آن به مصرف تغذیه می رسد ریحان در ایران و افغانستان بطور خودرو می روید در اکثر نقاط دنیا کاشته می شودچون ریحان بسیار معطر است بنابراین برای معطر ساختن غذاها از آن استفاده می شود ریحان از لحاظ قدیم ایران کمی گرم و خشک است.تخم شربتی نام دانه ریحان است که برای تهیه شربت به کار میرود.
خواص ریحان برای بهبود بیماری های تنفسی
درمان اختلالات تنفسی با ریحان بسیار موثر است . عسل و زنجبیل ابا عصاره ریحان آثار شگفت انگیزی در بیماریهایی مانند برونشیت، آنفولانزا و آسم دارد . عصاره برگ ریحان با میخک و نمک برای تسکین بیماری ها موثر است.
خواص ریحان برای بهبود علائم سرماخوردگی
وقتی از فصل گرم به فصل سرد می رویم بیشتر مردم آنفولانزا و سرما خوردگی می گیرند ، و تب می کنند. اگر ریحان را به چای یا شیرگرم و یا حتی آب ساده اضافه کنیم فورا علائم سرما خوردگی را پایین می آورد
ریحان ضد باکتری است
ریحان به دلیل داشتن اوژنول، لینالول، لیمونن, سیترال، ترپینول دارای خواص ضد باکتریایی است . عصاره آن را برروی زخم میکشند تا مانع عفونت شود. افزودن ریحان به سبزیجات باعث سالم شدن غذا می شود
خواص ریحان برای سلامت قلب
ریحان سرشار از بتاکارون و کاروتنوئید است ،و بعنوان آنتی هستامین است،که با کلسترول مبارزه می کند،جریان خون را به قلب و سایر نقاط بدن بهبود می بخشد ,و در نتیجه سلامت قلب و عروق را تضمین میکند
ریحان برای پیشگیری از عفونت های چشمی
ریحان حاوی ویتامینهای بیشماری است که در درمان التهابات وعفونت های چشمی میتوان از آن استفاده کرد. برای جلوگیری از شب کوری و مشکلات بینایی مصرف ریحان توصیه شده است. برای رفع بوی بد دهان نیز میتوان برگهای تازه ریحان را جوید.
خاصیت ریحان برای کاهش قند خون
یافته های یک بررسی حاکی از آن است که مصرف ریحان همراه با رژیم غذایی، میزان قند خون بیماران دیابتی نوع ۲ را کاهش میدهد.یافته ها نشان داد میانگین مقدار کربوهیدرات و فیبر دریافتی در دو دوره مصرف ریحان، به طور معنی داری از دوره مصرف غذای معمولی بیشتر بود.غلظت قند خون ناشتا در پایان دوره مصرف ریحان همراه با رژیم معمولی، در مقایسه با مقادیر پایه این دوره و همچنین نسبت به دوره رژیم معمولی کاهش معنی دار آماری داشت.نتایج حاکی از آن است که مصرف ریحان همراه با رژیم غذایی، غلظت قند خون بیماران دیابتی نوع ۲ را کاهش می دهد.
خواص ریحان برای بهبود بیماری های گوارشی
ریحان یک گیاهی است که خواص ضد التهابی بسیار استثنایی دارد ، و به بیماری التهاب روده ، معده، سوء هاضمه و یبوست کمک زیادی می کند
ریحان تأمین آهن بدن
فنجان ریحان تازه یا یک قاشق غذا خوری ریحان خشک شده ۱۰ درصد آهن مورد نیاز بدن را تامین میکند .اگر شما کمبود آهن دارید ،باید ریحان را دررژیم غذایی خود بگنجانید. دختران درسن بلوغ باید برای جبران آهن از دست رفته از ریحان استفاده کنند.
فواید ریحان برای سم زدایی بدن
در اغلب موارد بدن دچار سموم متعددی میشود، که به دنبال رژیم غذایی نادرست و یا پرخوری رخ می دهد ،و بدن دچار کم خوابی، کم تحرکی می شود، کبد باید سم زدایی شود تا به حالت طبیعی برگردد، و ریحان این کاررا انجام می دهد
خواص ریحان در پیشگیری از سرما خوردگی
ریحان دارای مقادیر زیادی ویتامین C و حاوی آنتی اکسیدان است. این خاصیت باعث میشود که از آن برای درمان سرماخوردگی و سرفه استفاده شود. برگ ریحان مخلوط شده در چای به صورت دم نوش و یا دم کرده ریحان خشک و همچنین جویدن برگهای ریحان راه هایی است که میتوان در درمان سرما خوردگی از آن استفاده کرد.
خواص ضد التهابی ریحان
ریحان با خواص ضد التهابی که دارد میتواند هر تورمی را بهبود بخشد. بنابراین مصرف آن به بیمارانی که مبتلا به ورم مفاصل هستند توصیه شده است. از طرفی به دلیل کلسیم فراوانی که در این گیاه دارویی وجود دارد گفته میشود که برای درمان پوکی استخوان نیز مفید است.
ریحان سرشار از آنتی اکسیدان
ریحان یک سبزی معطر است که میتواند فعالیت رادیکالهای آزاد را محدود کند. رادیکال های آزاد در بدن کاری به جز آسیب زدن به سلول ها و بروز بیماری های مختلف ندارند. به ویژه این که یکی از عوامل ابتلا به بیماری های قلبی عروقی همین رادیکال های آزاد هستند. آنتی اکسیدان های طبیعی موجود در ریحان شما را از آسیبهای گذر زمان، پیری زودهنگام سلولها و همچنین بیماریهای پوستی حفظ میکنند. با برگهای تازهی ریحان جوشانده تهیه کرده و میل کنید.بعد از یک روز کاری سخت و یا یک غذای سنگین، جوشاندهی برگهای تازهی ریحان میتواند خواب راحتی را برای شما به ارمغان بیاورد. باز هم تاکید میکنیم که مصرف افشرهی خوراکی ریحان نباید روزانه بیش از ۴ قطره باشد. مصرف افشرههای خوراکی برای خانمهای باردار، شیرده و همچنین کودکان مورد منع مصرف دارد. اگر از ریحان به صورت جوشانده یا افشرهی خوراکی و برای درمان استفاده میکنید بیش از هشت روز در ماه نباشد.
مصرف ریحان و خواب راحت
ریحان برای افرادی که از خستگی شکایت میکنند مفید است. بعد از صبحانه ی کامل می توانید برای خودتان یک جوشانده ی خوش طعم با برگ های تازهی ریحان آماده کنید و خستگی را از همان ابتدا از خود برانید. اما توجه داشته باشید که ریحان میتواند نتیجهی بر عکسی هم بدهد. بستگی به اشخاص دارد. از آنجایی که این گیاه خاصیت ضد اسپاسمی دارد اگر شب ها مصرف شود به داشتن خوابی راحت کمک میکند. بعد از یک روز کاری سخت و یا یک غذای سنگین، جوشاندهی برگ های تازه ی ریحان میتواند خواب راحتی را برای شما به ارمغان بیاورد.توجه داشته باشید که ریحان حاوی میزان زیادی استراگول است. زمانی که این ترکیب ریحان به میزان زیادی مصرف شود میتواند سرطانزا شود. برای همین توصیه میکنید که استفاده از آن به عنوان دارو بیش از هشت روز نباشد به خصوص اگر از افشرهی خوراکی آن استفاده میکنید. در عوض میتوانید به طور مرتب از این سبزی معطر در غذاهایتان استفاده کنید و از عطر و طعم و خواص آن بهرهمند شوید.
مقابله با نفخ و ترش کردن معده
اگر دچار مشکلات گوارشی مانند نفخ، گاز معده، سوزش و ترش کردن معده هستید میتوانید به افشرهی خوراکی ریحان اعتماد کنید. میپرسید چرا؟ به خاطر این که افشرهی خوراکی ریحان باعث ترشح بیشتر شیره ی معده شده و مشکلات مربوط به عدم هضم غذا را رفع میکند. این گیاه معطر حاوی ترکیباتی است که برای کبد نیز مفید میباشند. در واقع ریحان باعث ترشح صفرا شده و به هضم بهتر چربیها کمک میکند. دو قطره افشره ی خوراکی ریحان را با مقدار کمی عسل و یا روغن زیتون مخلوط کنید. آن را در دهان بگذارید و بلافاصله قورت ندهید. میتوانید از خود ریحان استفاده کنید و از آن جوشانده درست کنید. کافی است که چند برگ ریحان تازه را در آب در حال جوش بریزید و بگذارید بجوشد.توجه داشته باشید که مصرف افشرهی خوراکی ریحان نباید روزانه بیش از ۴ قطره باشد. مصرف افشره های خوراکی برای خانمهای باردار، شیرده و همچنین کودکان مورد منع مصرف دارد.
مقابله با گرفتگی عضلات
افشرهی خوراکی ریحان برای رفع گرفتگی عضلات و تسکین دردهای عضلانی موثر است. افشره این گیاه جریان خون را تنظیم میکند. زمانی که خون در بدن ما به خوبی جریان داشته باشد بدن تقویت شده و خستگی عضلانی کاهش می یابد. چند قطره از افشرهی خوراکی ریحان را روی عضلات گرفته و دردناک بمالید. توجه داشته باشید که اول یک بخشی از پوست تان را امتحان کنید چون ممکن است پوست حساسی داشته باشید و افشرهی خوراکی ریحان باعث بروز آلرژی پوستی شود.ریحان برای افرادی که از خستگی شکایت میکنند مفید است. بعد از صبحانه ی کامل میتوانید برای خودتان یک جوشاندهی خوش طعم با برگهای تازهی ریحان آماده کنید و خستگی را از همان ابتدا از خود برانید
ریحان ضد اسپاسم
افشرهی خوراکی ریحان شهرت زیادی برای رفع اسپاسم های گوارشی، گرفتگی روده، حالت تهوع و استفراغ دارد. این افشرهی خوراکی همچنین برای خانم هایی که از مشکلات هورمونی و عادت های ماهانه ی دردناک رنج می برند بسیار مفید است. دو قطره افشرهی خوراکی ریحان را با یک قطره افشرهی خوراکی دیگر مخلوط کرده و زیر شکم خود را ماساژ دهید. این کار برای رفع اسپاسم فوق العاده است
خواص ریحان : از بین بردن لکه های پوست
برگ ریحان را جوشانده و دریک فنجان آب بمدت ۱۰ دقیقه قرا دهید بعد از خنک شدن با یک پنبه بصورت مایع به لکه های پوستی بزنید، و بعد از ده دقیقه بشوئیید .اگر چند بار درروز تکرار کنید به نتایج شگفت انگیزی خواهید رسید.
نگاهی به دیگر خواص مفید ریحان :
#جوشانده ریحان تب بر است .
#دم کرده تخم ریحان مسکن است .
#تخم ریحان زیادکننده اسپرم و برطرف کننده ناتوانی جنسی است.
#برای سینوزیت خشک کرده برگ ریحان بهصورت انفیه استفاده میشود.
#ریحان خاصیت باروری دارد.
#جویدن ریحان زخمهای دهان را از بین میبرد.
#برای درمان دل پیچه از دمکرده ریحان بخورید.
#محل گزیدگی حشرات را از ضماد ریحان بگذارید.
#برای گلودرد از دمکرده ریحان با مخلوطی از عسل مزمزه کنید.
#جویدن تخم ریحان باعث تیز شدن دندان میشود.
#دمکرده تخم ریحان مسکن است و درجه حرارت بالای بدن را کاهش میدهد.
#برگ ریحان ضد دل درد و بادشکن میباشد.
#شربت تخم ریحان مفرح قلب است.
#به خاطر داشتن ویتامینK در تخم ریحان برای خون دماغ و خونریزی بواسیر مفید است.
#دمکرده ریحان برای رفع غم و اندوه معالجه نوارستنی مفید است. ۴۰ گرم برگ ریحان را در یک لیتر آب جوش ۲۰ دقیقه دم کنید روزی ۳ فنجان میل کنید.
#برای سیاه سرفه: ریحان ۲۰ گرم + آویش ۲۰ گرم در یک لیتر آب به مدت ۲۰ دقیقه دمکرده و ۲ قاشق غذاخوری عسل به آن اضافه کنید هر نیم ساعت چند جرعه بنوشید.
#برای ورم پستان ریحان را در گلاب خیس کرده کمپرس کنید.
#کسانی که کارهای فکری بیش از حد دارند ریحان را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
#ریحان ضد کم خونی است دمکرده آن مانند چای و خام آن همراه غذا استفاده شود.
#خوردن ریحان باعث رشد کودکان میشود.
#ریحان بازکننده و درمان کننده ناراحتیهای قاعدگی میباشد.
#جهت درمان استفراغ عصبی ۲۰ گرم برگ سرشاخه گلدار ریحان را در ۵۰۰ سیسی آب دمکرده روزی ۳ فنجان بخورند.
#جهت درمان اسپاسموفیلی (تحریکپذیری شدید عضلی) ۲۰ گرم برگهای سرشاخه ریحان دمکرده روزی ۳ لیوان بخورند.
#خوردن ریحان سیستم ایمنی بدن را افزایش میدهد.
#بوی ریحان پشه و مگس را فراری میدهد.
#دم کرده برگ ریحان درمان کننده سرگیجه است .
#برگ ریحان را همراه غذا بخورید در هضم غذا موثر است .
#اگر گلدان ریحان را جلوی پنجره بگذارید حشرات و مگس را فراری می دهد و آنها و داخل خانه نخواهند شد .
# گیاه دارویی ریحان در کاهش استرس و آرام سازی بدن نیز موثر شناخته شده است.
#ریحان برای تصلب شرایین مفید و از سکته قلبی جلوگیری میکند.
#خوردن ریحان باعث رفع بیخوابی میشود.
#بوکردن ریحان له شده سردرد مسافرین را تسکین میدهد.
#نوشیدن یک فنجان دم کرده ریحان نفخ و گاز معده را از بین میبرد .
#برگ ریحان درمان کننده ناراحتی های حاصل از نیش حشرات است کافی است که محل گزش حشرات را با برگ ریحان ماساژ دهید خارش و درد را برطرف می کند.
#جویدن برگ ریحان برای زخم های دهان مفید است .
#برای گل مژه و تحریکات چشم ریحان را با گلاب مخلوط نموده میل کنید و بهصورت کمپرس روی چشم بگذارید.
#جهت پادرد از آب ریحان بهصورت مالیدن استفاده شود.
#تخم ریحان برای رفع دل درد مفید است .
#مالیدن آب ریحان بر روی پوست ممکن است کک مک را از بین ببرد هنگامی که آب ریحان مالیده شد چند دقیقهای در معرض نور آفتاب قرار بگیرید.
#اگر خواستید مرغ یا مرغابی درست کنید یک دسته ریحان را داخل شکم آن بریزید تا غذای شما خوشمزه و سهلالهضم شود.
#برای تسکین دردزانو میتوان آب ریحان را گرفته در روغن کنجد با حرارت ملایم گذاشته تا آب ریحان بخار شود، از روغن حاصله روی زانو بمالید.
#کسانی که بیخوابی آنان در اثر اعتیاد به الکل است ۵ برگ ریحان را در یک لیوان آب جوش به مدت ۱۵ دقیقه دمکرده و نیمساعت قبل از خواب میل کنند.
#دم کرده برگ ریحان اثر ضد تشنج درد مقوی و مدر است .
#خوردن ریحان دستگاه هاضمه راتقویت می کند .
#دم کرده برگ ریحان معالج سردردهای میگرن و عصبی است .
#اگر تخم ریحان را بکوبید و با صمغ عربی مخلوط کنید داروی خوبی برای درمان اسهال است .
#برگ ریحان اثر زیاد کننده شیر دارد و مادران شیر ده حتما باید از این گیاه استفاده کنند .
#دم کرده دانه ریحان برای درمان ورم کلیه و ترشحات زنانه بکار می رود .
مضرات ریحان :
در دوران بارداری و شیردهی خانم ها نباید بیش از حد معمول ریحان بخورند؛ در حد همان سبزی خوردن ایرادی ندارد ولی مقادیر زیاد و طولانی مدت ممکن است خطرناک باشد.