بدن انسان طوری ساخته شده که به استرس واکنش نشان می دهد، گاهی استرس می تواند مفید بوده و باعث آمادگی انسان برای مقابله با خطر می شود، هنگام استرس میزان ترشح برخی از هورمون ها و قند خون افزایش می یابد که سبب افزایش انرژی و آمادگی بدن برای مقابله با خطر می شود.
استرس زمانی مضر است که شخص بیش از حد و برای مدت طولانی گرفتار آن شود و بدن فرصت کافی برای استراحت و بازسازی خود را نداشته باشد. استرس به هر شکل اعم از مشکلات عاطفی، اقتصادی، تفکر زیاد، زندگی در شهر های شلوغ و پر سر و صدا، کم خوابی و غیره می تواند موجب تخریب بدن به اشکال مختلف گردد.
وقتی تحت استرس قرار می گیریم چه تغییرات بیوشیمیایی و فیزیکی در بدن ما رخ می دهد:
۱. وقتی تحت استرس قرار می گیرید غده هیپوتالاموس در مغز از طریق آزاده سازی یک محرک شیمیایی در خون و همچنین ارسال سیگنال عصبی سبب تحریک غدد آدرنال(فوق کلیوی) می شود. در این موقع غدد آدرنال چندین هورمون از قبیل کورتیزول را در خون آزاد کرده که سبب افزایش قند و فشار خون می شود. ترشح این هورمون سبب مصرف مقدار زیادی از عناصر روی، ویتامین های سی و گروه ب می گردد و سپس بدن برای کاهش فشار خون به مصرف مقادیری از عنصر منیزیم می پردازد، استمرار استرس سبب مصرف بیشتر این عناصر و در نهایت تخیله ذخایر بدن می گردد، بیش از ۱۰۰ آنزیم در بدن برای ترشح نیاز به عنصر روی و بیش از ۴۰۰ آنزیم نیاز به منیزیم دارند، نشانه های کمبود این عناصر در بدن عبارتند از: کاهش انرژی، کاهش تولید آنزیم های گوارشی و به دنبال آن بروز مشکلات مرتبط با گوارش، افزایش فشار خون، ریزش مو و غیره. همچنین استمرار استرس سبب تضغیف غدد آدرنال و بروز مشکلات مرتبط با آن از قبیل: خستگی مفرط، کاهش ایمنی بدن، مشکلات عصبی، ریزش مو ها و… می گردد. جهت مطالعه بیشتر به مقاله ضعف غدد آدرنال مراجعه نمایید.
۲. تمایل زیاد به خوردن مواد قندی و چربی: تحقیقات نشان می دهند آزاد شدن بیش از حد هورمون کورتیزول در خون سبب افزایش تمایل انسان به خوردن مواد قندی و چربی می شود. محققان بر این باورند ازدیاد این هورمون فعالیت بخشی از مغز را که مسئولیت کنترل اشتها را برعهده دارد برای چندین ساعت مختل کرده و فرد بعد از آنکه تحت استرس قرار گرفت به خوردن بی رویه مواد غذایی به ویژه چربی و مواد قندی می پردازد.
۳. اضافه شدن وزن: معمولا بعد از آنکه فرد تحت استرس قرار می گیرد و به واسطه واکنش های فیزیکی و بیوشمیایی که در بدن رخ می دهد احساس خستگی می کند و متقابلا برای مدتی از انجام فعالیت های بدنی اجتناب می نماید، در این حالت تمام مواد غذایی به چربی تبدیل شده و باعث افزایش وزن می گردد.
۴. افزایش خطر سکته قلبی: تحقیقات در اروپا بروی ۲۰۰۰۰۰ کارمند نشان می دهد آنهایی که سمت های پر استرس داشته اند نسبت به سایرین ۲۳% بیشتر دچار سکته قلبی شده اند.
۵. سر درد: هورمون هایی که باعث واکنش بدن به استرس می شوند از قبیل آدرنالین و کورتیزول سبب تغییراتی در عروق می گردند که سردرد های شدید و گاهی حملات میگرنی را به دنبال خواهد داشت.
۶. کاهش حافظه: ازدیاد هورمون های ترشح شده حین استرس با مولدهای شیمیایی که انتقال دهنده پیام های عصبی بین سلول های مغزی هستند تداخل عمل دارند و سبب می شوند که فرد تا مدتی نتواند به درستی فکر و تصیمیم گیری نماید.