اگر به شهرهای جنوب کشورمان سفر کرده باشید، حتما با عطر دل انگیز گیاه اکالیپتوس که در همه ی بوستان ها به مشام می رسد، آشنایی دارید؛ همان گیاهی که برگ های آن دارای اثر تب بر و ضد عفونی کننده است و اسانس آن می تواند درد رماتیسمی را تسکین بخشد.
به گفته ی متخصصان طب گیاهی، اسانس اکالیپتوس دارای خاصیت ضد میکروبی مناسبی در مقابل برخی از باکتری ها است و در حالت کلی اثرات ضد میکروبی این گیاه بیشتر روی باکتری های گرم مثبت است.
بخور اکالیپتوس در ضد عفونی کردن مجاری تنفسی مفید است و از بخور برگ های اکالیپتوس می توان برای درمان التهاب غشاء مخاطی و ضدعفونی کردن مجاری تنفسی استفاده کرد.
برگ اکالیپتوس همچنین خلط آور، کاهنده قند خون و دافع انگل است.
اکالیپتوس در برونشیت های ساده یا عفونی که با خروج خلط فراوان همراه است، نتیجه ی مطلوبی دارد. همچنین وجود دو خاصیت توام قابض و ضد میکروبی در اکالیپتوس، باعث شده که در بیماری های مختلف مجاری ادرار از آن استفاده شود.
این گیاه برای درمان التهاب سینه، ریه ها، بینی و گلو استفاده می شود و می تواند برخی از گونه های باکتری و همچنین برخی از انواع قارچ ها را از بین ببرد.
بخور اکالیپتوس برای کاهش سردردهای سینوزیتی
محمد صالحی سورمقی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره ی اکالیپتوس می گوید: اکالیپتوس یکی از گیاهان دارویی است که برای از بین بردن احتقان استفاده می شود.گیاه دارویی اکالیپتوس باز کننده ی بینی است و برای کسانی که دچار سینوزیت هستند می تواند کمک کننده باشد. البته اکالیپتوس، ماده ی درمان کننده یسینوزیت نیست و می تواند سردردهای ناشی از سینوزیت را کاهش دهد.
اکالیپتوس موجب کاهش میکروب ها در سینوس ها می شود و در سال های اخیر از اکالیپتوس در آدامس و آبنبات استفاده می شود که می تواند تأثیرات مناسبی را برای بدن داشته باشد.
توصیه های لازم
در دوران بارداری یا شیردهی از مصرف اکالیپتوس پرهیز کنید.روغن این گیاه اگر استعمال موضعی داشته باشد، سمی نیست؛ اما نباید از این گیاه برای مصارف داخلی استفاده کرد.
در ارتباط با عصاره های برگ اکالیپتوس باید گفت، افرادی که مبتلا به التهاب معده ای – روده ای یا التهاب مجرای صفراوی هستند، باید از مصرف عصاره ی برگ اکالیپتوس اجتناب کنند. در صورت ابتلا به ناراحتی کبد نیز از مصرف آن پرهیز کنند.
از مصرف بی رویه ی عصاره این گیاه هم اجتناب کنید زیرا تانین موجود در عصاره ی آن می تواند در صورتی که بی رویه مصرف شود، به انواع شکم دردیا آسیب کبدی و کلیوی منجر شود.
روغن و عصاره اکالیپتوس می تواند اثرات داروهایی را که برای درمان کمبود قند خون به کار می رود، خنثی کند. اگر به بیماری افت قند خون مبتلا هستید، مطمئن شوید که پزشک شما قبل از آغاز درمان با این گیاه در جریان امر واقع شده است.
هشداری مهم
دکتر علی صفا، مدیر کل اطلاع رسانی معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت با اعلام این که با شروع فصل سرما مواردی از مسمومیت به علت استفاده از بخور اکالیپتوس به جای شربت های دارویی خوراکی گزارش شده است، گفت: خوردن حجم اندکی از این بخور(در حد ۵ میلی لیتر) با خطر مرگ همراه است.دکتر علی صفا با اشاره به شباهت ظاهری بسته بندی بخور اکالیپتوس با شربت هایی در حجم ۶۰ سی سی و اکثرا با کاربرد رفع احتقان و ضد سرفهاظهار کرد: اگرچه توضیحات و هشدارهای لازم به میزان کافی بر روی بسته بندی های آنان درج شده است اما شاید برخی افراد کم سواد و یا کم توجه، فقط به شباهت ظاهری بسته بندی ها اکتفا کنند.
وی، با بیان این که مرکز ثبت عوارض جانبی و ناخواسته ی داروی وزارت بهداشت مواردی از مسمومیت های ناشی از مصرف بخور اکالیپتوس به جای شربت های خوراکی گزارش کرده است، گفت: مصرف مقادیر اندک آن بسیار کشنده است.
به نظر می رسد با توجه به مخاطرات جدی مصرف خوراکی این فرآورده، ضرورت دارد نهادهای مسئول با اتخاذ تدابیر مناسب و دستورالعمل هایی نسبت به تمایز بسته بندی محصولات دارویی خوراکی از غیر خوراکی، حداقل برای رفع اشتباه برای کودکان و افراد کم سواد یا کم توجه، اقدام کنند.